Индия менен Кыргызстандын ортосундагы аба байланышын чыңдоого жана туризмди жана сооданы өнүктүрүүгө багытталган маанилүү кадам катары, кыргызстандын TezJet авиакомпаниясы 2025-жылдын 7-декабрынан тартып Бишкек менен Дели ортосунда түз аба каттамдарын ача турганын жарыялады. Бул билдирүү Азиянын эң тез өнүгүп келе жаткан авиация рынокторунун бири болгон Индиядан саякатка суроо-талаптын өсүп жаткан шартында жасалды.
TezJet компаниясынын президенти жана башкы директору Арун Кумар Сингх күн сайын чыгуучу белгилүү гезитке билдиргендей, авиакомпания алгач жумасына бир жолудан каттам аткарып, 2026-жылдын жай айына чейин жыштыгын акырындык менен жумасына беш каттамга чейин көбөйтөт. «Индиянын кеңири рыногу эки өлкөнүн ортосундагы туризмди, сооданы жана коммерцияны өнүктүрүү үчүн сонун мүмкүнчүлүктөрдү сунуштайт», — деди Сингх.
Авиакомпаниянын жаңы каттамы Индия менен Кыргызстандын ортосунда, өзгөчө медициналык туристтер, студенттер жана эс алуучулар арасында өсүп жаткан жүргүнчү агымын канааттандыруу үчүн иштелип чыккан. Кыргызстан индиялык медициналык студенттер үчүн популярдуу өлкө болуп калды: учурда өлкөнүн медициналык университеттеринде болжол менен 15 000 индиялык билим алууда.
«Кыргызстандан келген медициналык туристтер Индияны өнүккөн медициналык мекемелери үчүн артык көрүшөт, ал эми индиялык студенттерди жана туристтерди Кыргызстандын жаратылышынын кооздугу жана арзан туристтик мүмкүнчүлүктөрү кызыктырат», — деп түшүндүрдү Сингх. Өткөн жылы Кыргызстанга 5 миңге жакын гана индиялык турист келсе, эми TezJet туристтер санын кыйла көбөйтүүгө үмүттөнөт.
Сингх, ошондой эле, виза талаптары сыяктуу көйгөйлөр бар экенин моюнга алды, бирок бул маселелер “жогорку дипломатиялык деңгээлде” чечилип жатканын кошумчалады.
Жаңы түз каттам учурда Борбор Азиядагы же Жакынкы Чыгыштагы башка түйүндөрдө узакка созулган убарагерчиликтерге байланыштуу саякат убактысын бир топ кыскартат деп күтүлүүдө. TezJet бул каттамда узак аралыкка учуучу орто өлчөмдөгү McDonnell Douglas MD-83 учагын иштетүүнү пландаштырууда. Учакта 164 орун бар: 159 орун эконом класста жана бешөө премиум-эконом класста. Эконом класстагы эки тараптуу орточо жол кире болжол менен 15 000 рупийден башталат, бул саякатчылар үчүн атаандаштыкка жөндөмдүү.
«Түз байланыштар убакытты үнөмдөө гана эмес, маданий алмашуу жана экономикалык кызматташуу үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ачат», — деп белгиледи Сингх.
2013-жылы негизделген TezJet 2014-жылы ишин баштап, учурда Кыргызстандын беш ички аэропортуна жана үч эл аралык багытка пландуу каттамдарды аткарып келет. Бишкектеги “Манас” эл аралык аэропортунда жайгашкан авиакомпания “Кыргызстандын ичинде жана анын чегинен тышкары жерлерде ишенимдүү, коопсуз жана үнөмдүү аба каттамдарын” камсыз кылууну көздөйт.
Индиянын рыногуна кирүүсүнө колдоо көрсөтүү үчүн TezJet Индиядагы жүргүнчүлөрдү жана жүктөрдү тейлөө боюнча эксклюзивдүү жалпы сатуу агенти (GSA) катары Aeroprime Groupту дайындады . Бул стратегиялык өнөктөштүк TezJet брендинин маалымдуулугун жогорулатат жана Индия рыногунда сатуу жана тейлөө чөйрөсүн кеңейтет деп күтүлүүдө .
Дели-Бишкек авиакаттамынын ачылышы Индия менен Кыргызстандын ортосундагы маданий, экономикалык жана тарыхый байланыштарын бекемдейт деп үмүттөндүрөт. Соода жагынан түз аба кызматы жүктөрдүн үзгүлтүксүз агымын жеңилдетип, текстиль, фармацевтика, автомобиль тетиктери, машина куруу жана айыл чарбасы сыяктуу тармактарга пайда алып келет.
Башкы кеңсеси Нью-Делиде жайгашкан Aeroprime Group TezJetтин маркетингин, жүргүнчүлөрдү жана жүктөрдү ташуу ишин сатууну жана Индиядагы кардарларды тейлөөнү көзөмөлдөйт. «Биз TezJetтин Индиядагы кардарларды тейлөө боюнча башкы агенти болуп дайындалганыбызга сыймыктанабыз» — деди Аэропрайм тобунун аткаруучу директору жана башкы директору Абхишек Гоял. «Бул өнөктөштүк индиялык жүргүнчүлөр үчүн саякаттын жаңы мүмкүнчүлүктөрүн ачып, Кыргызстанга жана башка өлкөлөргө жүктөрдү үзгүлтүксүз ташууну камсыздайт».
Жаңы каттам ошондой эле эки өлкөнүн ортосундагы аба каттамдарын жана туризм кызматташтыгын бекемдөө боюнча жүргүзүлүп жаткан дипломатиялык аракеттерге шайкеш келет. Кыргызстандын Индиядагы элчиси Аскар Бешимов жакында Индиянын Wingspan тобунун төрагасы жана башкаруучу директору Нираж Рати менен таанышты жана тараптар жарандык авиация жана туризм боюнча биргелешкен демилгелерди изилдешмекчи.
Кыргызстандын Тышкы иштер министрлигинен билдиришкендей, эки тарап тең транспорттук жана инвестициялык кызматташтыкты өнүктүрүүгө терең кызыкдар экенин билдирип, бизнес жана маданий алакаларды өнүктүрүүдө түз аба каттамдарынын ролун баса белгилешти. Элчи Бешимов өз ара өсүүнү стимулдаштыруу үчүн «түз аба байланыштарын кеңейтүү шашылыш артыкчылык катары каралышы керектигин» баса белгиледи.
Рати бул позицияны колдоп, Кыргызстандын индиялык саякатчылар үчүн “жогорку кирешелүү туризм жана транзиттик багыт” катары потенциалын баса белгиледи. Тараптар эки тараптуу кызматташтыкты өнүктүрүү боюнча конкреттүү кадамдарды жасоону макулдашты.
Быйылкы жылдын декабрында Дели-Бишкек авиакаттамдарынын ишке кириши менен TezJetтин кеңейиши Индиянын Борбордук Азия менен байланышындагы маанилүү этапты белгилейт. Жаңы каттам индиялык саякатчыларга Кыргызстандын тоолуу пейзаждарын, маданий мурастарын жана өсүп жаткан билим берүү жана бизнес мүмкүнчүлүктөрүн изилдөө мүмкүнчүлүгүн сунуштайт, ошону менен бирге Кыргызстандын жарандарынын Индиянын саламаттыкты сактоо, туризм жана соода тармактарына жетүүсүн жеңилдетет.
Эркинбек КАМАЛОВ.
